استاد دکتر موسی ایرانشهر، پنجاه سال کار و تحقیق

در دپارتمان گیاه‌شناسی و در یکی از اتاقهای کار "هرباریوم ایران" دانشمند وارسته و فروتن با غنای علمی و اخلاقی فاضل، مشغول مطالعه بر روی گیاهان ایران است. به بهانه پنجاه سال کار و تحقیق این استاد گرانقدر که اینک نامی آشنا در گیاهشناسی ایران و چهره‌ای با اعتبار علمی ارزنده در خارج از کشور می‌باشد. به اختصار به شرح حال و آثار او پرداخته می‌شود. استاد دکتر موسی ایرانشهر در روز شانزدهم آذرماه 1302 هجری شمسی در شهرستان تبریز متولد گردید. تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در محل زادگاهش فرا گرفت و پس از طی تحصیلات عالی در دانشکده کشاورزی کرج دانشگاه تهران، سرانجام در سال 1977 میلادی درجه دکتری خود را از دانشگاه وین دریافت کرد. استاد که در سال 1325 به استخدام وزارت کشاورزی درآمده بود. در ابتدا در قسمتهای دفتر فنی، سازمان جنگلبانی و اداره آموزش مشغول انجام وظیفه گردید ولی بعد به خاطر عشق و علاقه خاصی که به رشته گیاه‌شناسی داشت و به سال 1345 با پیوستن به استاد خویش دکتر اسفندیاری و دوست قدیمی مهندس بهبودی در بخش تحقیقات گیاه‌شناسی، وارد موسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی گردید. و مدتی بعد خود استاد، مدیریت بخش و هرباریوم را عهده دار گردید که این خود آغازی دیگر شد به ادامه راهی پویا در گیاه‌شناسی و در هرباریوم ایران که بانی نخستین آن زنده یاد استاد دکتر اسفندیار اسفندیاری بود. دکتر ایرانشهر هیچگاه از تلاش خود در راه پیشرفت گیاه‌شناسی کشور و تکمیل هرباریوم ایران باز نایستاد، او در این راستا با پیمودن بیش از 60000 کیلومتر راه در شهر ها، روستاها، کویرها، کوهها و دشتهای ایران زمین و به همراهی افرادی چون رشینگر، آلاوا، ریدل، رنس، لاموند، ارشاد، ترمه، موسوی و ...، نزدیک به 500 روز از عمر تحقیقاتی و پرتلاش خود را در راه دستیابی و گرد‌آوری گیاهان کشور سپری نمود و نمونه‌های گیاهی بیشماری را از طبیعت کشورمان جهت غنی ساختن هرباریوم ایران به ارمغان آورد. گونه‌های زیادی از گیاهان کشور به افتخاری وی نامگذاری و توصیف شده است، گرچه خود نیز مولف حدود 37 تاکسون جدید در جهان گیاه‌شناسی است. دکتر ایرانشهر که تاکنون 22 فقره آثار علمی خود را در زمینه گیاه‌شناسی منتشر نموده است. ضمن همکاری با دیگر هرباریومهای کشور، کماکان به تحقیقات خود در امر شناسایی گیاهان و کار درهرباریوم ایران ادامه داده و در خارج از کشور نیز از همکاران نزدیک پروفسور رشینگر اطریشی سر دبیر مجموعه وزین" فلور ایرانیکا" میباشد و اولین گیاه‌شناس ایرانی است که در این منبع برجسته آثارش به چاپ رسیده است. استاد دکتر موسی ایرانشهر که مدتها مدیریت هرباریوم ایران را داشت، بخاطر علاقه مفرط به تحقیق، کمتر فرصت پرداختن به تصدی پست‌های مهم اداری را پیدا نمود ولی در عین حال هیچگاه از آموزش و هدایت پویندگان رشته گیاه‌شناسی در ایران غافل نماند. اگرچه شاگردانش اندکند، اما اگر آنها گوشه‌هایی از تواضع علمی و اخلاقی او را فرا گرفته باشند. باید گفت: که استاد شاگردان بیشماری در علم گیاه‌شناسی در کشور داشته است.